Büşra Güneş​

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU

 

Yaygın Anskiyete Bozukluğu; sürekli, aşırı ve durumla uygun olmayan kontrol edilemez gibi görünen ve kişinin günlük yaşantısını olumsuz etkileyen bir endişe durumudur.

 

 

YAB’IN BELİRTİLERİ

 

• Hemen hemen her gün bir çok olay ya da etkinlik hakkında aşırı kaygılanma ve kuruntulara kapılma ve buna engel olamama,

• Huzursuzluk, aşırı heyecan ya da tasalanma,

• Çabuk yorulma,

• Düşüncelerin odaklayamama ya da zihni durmuş gibi olma,

• Tedirginlik, yüksek uyarılmışlık,

• Kas gerginliği,

• Uyku bozukluğu

 

 

Eğer bir yaygın anksiyete bozukluğu hastası iseniz ;

 

Aileniz, eşiniz ve çocuklarınız hakkında sık sık endişeleniyorsunuzdur. Örneğin onların trafik kazası geçirecekleri, başlarına kötü bir şey geleceği, hastalanacakları gibi konularda kaygılanırsınız. Başkalarının yanı sıra kendi işiniz, bedensel sağlığınız ya da günlük işleriniz hakkında sıklıkla endişelisinizdir. Endişeleriniz genelde aşırı ve gerçekçi olmayan bir düzeydedir. Sürekli kötü bir haber alacak, bir felaket olacak beklentisi içerisindesinizdir; içinizde hep “sanki kötü bir şey olacak “ hissi vardır. Çoğu zaman yakınlarınız bu endişelerinizin gereksiz olduğunu belirtirler ve genelde sizi “kuruntulu” ya da “evhamlı” olarak tanımlarlar. Fakat siz bir türlü bu kaygılarınızın üzerinden gelemez; kendinizi sakinleştiremezsiniz; çoğu durumu “tehdit” olarak algılamaya devam edersiniz. Sonunda kaygılarınız yüzünden bitkin ve yorgun düşersiniz. Bedensel olarak gerginsinizdir. Rahat uyuyamazsınız. Dikkatiniz çabuk dağılır ve buna bağlı hafıza sorunları yaşayabilirsiniz. Endişelerinizin içerikleri normal kişilerin yaşadığı endişeler gibidir; farkı bu endişelerin kontrol edilememesi ve sonuçlarıyla ilgilidir.

 

 

HASTALIĞIN YAYGINLIĞI

 

Yaygın AnksiyeteBozukluğu’nun yaşam boyu yaygınlığı  %4-6 düzeyindedir. Sıklıkla depresyon ile birlikte gözlenir.

 

 

HASTALIĞIN GİDİŞİ

 

Genelde uzun süreli bir bozukluktur. Yaşanan belirtiler kendiliğinden ortadan kalkamaz, devamlıdır. Bazı kişiler erken yaşlardan itibaren bu belirtileri göstermektedirler. 

 

 

YAB’IN NEDENLERİ

 

• Biyolojik

• Genetik

• Nörokimya(Glutamat, GABA, Norepinefrin, Seratonin)

• Solunum sistemi

• HPA ekseni bizimduygudurumumuzu etkileyen hormonal bir sistemdir. Bu sistemdeki düzensizlikler sonucunda panik nöbetleri veya kronik kaygı oluşur. Tehlike algısı karşısında oluşan savaş kaç tepkisi sonucu CRF üretilir ve bu sonuç olarak adrenal bezlerin kortizol üretmesine neden olur. Kaygılı bireylerin CRF düzeyleri yüksektir.

• Psikolojik  (Bilişsel Davranışçı Yaklaşım)

• Belirsizliğe tahammülsüzlük

• Endişenin bir başa çıkma mekanizması olarak kullanılması

• Sorun çözme becerilerinin zayıf olması

• Kaçınma

 

Çoğunlukla olumsuz durumlar yaşama karşısında “çaresiz” kalacağı inancı taşıyorsunuzdur ve olumsuz durumları kontrol etme ihtiyacı içerisindesinizdir. Etraftaki tehlike kaynaklarını sürekli tararsınız. Genelde aklınızdan “ya …. Olursa” şeklinde düşünceler geçer.

 

 

YAB’DA RİSK ETMENLERİ

 

• 24 yaş üzerinde olmak

• Boşanmış ve dul olmak

• Çocukluk çağı travmaları

• Endişeli veya koruyucu aile

• Ölüm, ayrılık yaşama

• Ev hanımı olmak

• Kadın olmak

• Azınlık grubu olmak

 

 

YAB’IN TEDAVİSİ

 

• İlaç

• Psikoterapi